Zimą rośliny znajdują się w stanie spoczynku, więc w ogrodzie jest niewiele pracy. Jednak często w naszym klimacie właściwa zima z mrozami i dużymi śniegami przychodzi w styczniu i lutym. Spadający śnieg jest pełen uroku, ale jednocześnie może sprawić wiele kłopotu. Dobrze wykonane prace ułatwią roślinom przetrwanie mroźnego okresu, a one same odwdzięczą się nam wiosną.
Zabezpieczanie roślin przed mrozem i wiatrem
Mróz i wysuszający wiatr jest olbrzymim zagrożeniem dla roślin. Przed ich negatywnym działaniem zabezpieczamy te, które charakteryzują się mniejsza tolerancją na ujemne temperatury powietrza np. wrzosy, wrzośce, azalie, różaneczniki, pierisy japońskie, hebe, i skimmie; niektóre iglaste: żywotniki wschodnie, cyprysiki japońskie, młode jodły, cedry; róże, młode magnolie i budleje a także wysokie trawy ozdobne.
Najlepszym materiałem do okrywania roślin nie w pełni mrozoodpornych w naszym klimacie jest agrowłóknina. Posiada wiele pozytywnych cech: jest tania, lekka, przepuszcza wodę i powietrze. Można ją wykorzystać wielokrotnie. Biała włóknina chroni przed nadmiernym nagrzewaniem się roślin, które może powodować rozhartowanie się ich. Taka osłona będzie również przydatna w bezśnieżne dni, kiedy rośliny pozbawione
są ochronnej warstwy śniegu.
Jednak trzeba pamiętać o odpowiednim czasie zabezpieczenia roślin. Zbyt wczesne okrywanie nie jest wskazane. Może spowodować późniejsze przejście w okres spoczynku. Proces okrywania rozpoczynamy dopiero, po pierwszych przymrozkach w nocy. Dzięki temu rośliny zdążą przyzwyczaić się do niskiej temperatury w odpowiednim czasie.
Do okrywania roślin niższych stosuje się najczęściej łatwo dostępne, materiały naturalne np. opadłe liście drzew i suchą trawę. Przycięte na wysokość ok. 15 cm rośliny. okrywa się także gałązkami sosnowymi lub świerkowymi.
Szczególnej ochrony wymagają również rośliny, które usytuowane są na tarasach i balkonach. Z reguły należy okryć cała roślinę wraz z pojemnikiem w którym ją uprawiamy. Najważniejsze jednak jest zabezpieczenie korzeni. Powinno się postawić pojemnik na grubych deskach lub warstwie styropianu. W ten oto sposób można zapewnić izolację od zimnej posadzki. Gatunki bardziej wrażliwe jak np. agawa, bieluń i oleander musimy przenieść do jasnych pomieszczeń, w których temperatura wynosi ok. 5°C.
Osłona gleby wokół roślin
Osłonięcie podłoża chroni je przed utratą wilgoci, działaniem silnych wiatrów oraz przed bezpośrednim wpływem niskiej temperatury – głębokim zamarznięciem gleby. Można do tego użyć rozmaitych materiałów, pod warunkiem że przepuszczają powietrze i nie nagrzewają się.
Do ściółkowania (mulczowania) stosuje się najczęściej materiały organiczne, takie jak: kora, słoma, sucha trawa, nierozłożone liście drzew. Warstwa ściółki nie powinna być za gruba – należy zachować dostęp powietrza do gleby. Na wiosnę ściółka ulega rozkładowi, dzięki czemu do gleby „wracają” składniki pokarmowe. Warstwę ściółki rozkładamy pod krzewami i krzewinkami. Przykrywamy rośliny dwuletnie, byliny zimujące w gruncie, a także przykrywamy podłoże wokół róż-w ten oto sposób zabezpieczamy system korzeniowy.
Do ściółkowania można również stosować: włókninę, którą rozciągając ją nad rabatą, można równocześnie zabezpieczyć przed zimą byliny, niskie krzewy oraz glebę.
Zabezpieczanie oczka wodnego
Jesienią porządkujemy również oczka wodne. Z powierzchni wody należy usunąć opadłe liście, wszelkie przekwitłe i usychające nadziemne części roślin i rzęsę wodną. Przed nadejściem zimy powinno się wyjąć ze zbiornika wszystkie urządzenia elektryczne, dokładnie je oczyścić i przechować aż do wiosny.
Jeżeli oczko wodne jest niewielkie i płytkie, to trzeba przed zimą spuścić z niego całkowicie wodę. Rośliny, które zostały posadzone na dnie można okryć warstwą liści, albo suchej trawy. Gatunki nieodporne na niskie temperatury, jak i gatunki pływające trzeba przenieść do chłodnego, w miarę nasłonecznionego pomieszczeni. Ryby z małych oraz płytkich oczek wodnych, gdzie woda zostanie spuszczona, można umieścić na okres zimy w akwariach znajdujących się w pomieszczeniach, w których temperatura wynosi 1-2°C.
W przypadku dużych zbiorników wodnych, których głębokość przekracza 100 cm, możliwe będzie pozostawienie wody wraz z rybami. W głębszym zbiorniku wodnym ryby dobrze przezimują.
Obwiązywanie krzewów o kolumnowym pokroju
Dorosłe, żywotniki, jałowce jak i inne iglaste krzewy, warto obwiązać ciasno sznurkiem, tak by wszystkie pędy były razem. W ten sposób zabezpiecza się rośliny przed ciężkim, mokrym śniegiem, który może je zdeformować. Pod wpływem ciężaru śniegu gałęzie często wyginają się i odkształcają, co w konsekwencji może prowadzić do ich złamania się lub wywrócenia całej rośliny. Szczególnie jest to groźne dla odmianom roślin o kolumnowym pokroju.
Jeżeli zapomnieliśmy tego zrobić za wczasu a gałęzie roślin pod wpływem śniegu już się wygięły, to trzeba ją jak najszybciej otrząsnąć i ciasno obwiązać sznurkiem. Istnieje szansa na to , iż roślina odzyska ładny pokrój. Jeśli jakaś gałąź się wyłamała, należy ją odciąć, by nie powstawała co raz większa rana. Miejsce cięcia trzeba posmarować preparatem przyspieszającym gojenie się ran.
Cięcia sanitarne
W czasie odwilży (od połowy stycznia) można dokonać cięć pielęgnacyjno-sanitarnych. Możemy podciąć dzikie odrosty drzew owocowych: jabłoni, grusz i śliw, a także poprawić cięcia gałęzi, które zostały uszkodzone pod „czapą” zalegającego śniegu. Przycinanie drzew powinniśmy zakończyć, zanim zaczną nabrzmiewać na pędach pąki.
Ochrona przed promieniami słonecznymi
odczas słonecznych dni pnie drzew nagrzewają się od strony południowej i południowo-zachodniej. Nocą, gdy promienie słoneczne nie docierają, pnie oziębiają się. Tak duże różnice temperatur prowadzą do pękania tkanek i powstawania tzw. ran zgorzelinowych. Przez powstałe rany na korowinie, mogą się dostać drobnoustroje powodujące choroby drewna.
Zabiegiem zabezpieczającym przed szkodami mrozowymi jest bielenie pni i grubych konarów drzew owocowych. Bielenie roztworem wapnia wykonuje się, na początku zimy (najpóźniej w grudniu).Biały kolor odbiją promienie słoneczne, przez co pień nie nagrzewa się pod wpływem słońca. Tkanki korowiny nienagrzewaną się – są zahartowane i nie pękają.
Zimozielone rośliny również ochraniamy przed negatywnym działaniem promieni słonecznych. Okrywamy je siatkami cieniującymi, które ograniczają nagrzewanie się pędów- rośliny pozostaną w stanie spoczynku